Thơ Hainơ - song ngữ - Phần 10

=Bi kịch (Tragödie)

217.ĐI CÙNG ANH

Đi cùng anh – em sẽ làm vợ anh

Ở nơi xa lạ và giữa đêm trường

Trong con tim của anh em tìm thấy

Ngôi nhà mẹ cha và cả quê hương.

Nếu không đi thì anh chết ở đây

Trong cô đơn, trong nước mắt đắng cay

Em ở lại trong ngôi nhà cha mẹ

Mà cô đơn như sống ở xứ người.

Entflieh mit mir und sey mein Weib

Entflieh mit mir und sei mein Weib,

Und ruh an meinem Herzen aus;

Fern in der Fremde sei mein Herz

Dein Vaterland und Vaterhaus.

Gehst du nicht mit, so sterb ich hier

Und du bist einsam und allein;

Und bleibst du auch im Vaterhaus,

Wirst doch wie in der Fremde sein.

218.GIỌT SƯƠNG LẠNH ĐÊM XUÂN

Đây là một bài hát dân gian thực sự mà tôi nghe trên sông Rhine

Giọt sương lạnh đêm xuân

Rơi xuống hoa chuông xanh

Làm chết bông hoa ấy.

Chàng trai yêu cô gái

Không nói với mẹ cha

Họ cùng nhau bỏ chạy.

Thế rồi nơi xứ lạ

Gặp bất hạnh đớn đau

Họ đã chết ở đấy.

Es fiel ein Reif in der Frühlingsnacht

Es fiel ein Reif in der Frühlingsnacht,

Er fiel auf die zarten Blaublümelein,

Sie sind verwelket, verdorret.

Ein Jüngling hatte ein Mädchen lieb,

Sie flohen heimlich von Hause fort,

Es wußt’ weder Vater noch Mutter.

Sie sind gewandert hin und her,

Sie haben gehabt weder Glück noch Stern,

Sie sind verdorben, gestorben.

219.CÂY BỒ ĐỀ

Cây bồ đề cúi mình trên ngôi mộ

Gió nhẹ nhàng và tiếng hót của chim

Bên ngôi mộ, trên thảm cỏ màu xanh

Có hai người yêu nhau ngồi ở đó.

Cơn gió thổi nhẹ nhàng và đáng sợ

Tiếng hót của chim dịu ngọt, buồn thương

Hai người yêu nhau chỉ biết lặng im

Rồi họ khóc – không biết vì sao nữa.

Auf ihrem Grab, da steht eine Linde

Auf ihrem Grab, da steht eine Linde,

Drin pfeifen die Vögel und Abendwinde,

Und drunter sitzt, auf dem grünen Platz,

Der Müllersknecht mit seinem Schatz.

Die Winde, die wehen so lind und so schaurig,

Die Vögel, die singen so süß und so traurig,

Die schwatzenden Buhlen, die werden stumm,

Sie weinen und wissen selbst nicht warum.

  

=(Kitty)

220.NGÀY ẤY TUYỆT VỜI SAO

Ngày ấy tuyệt vời sao

Tôi cám ơn số kiếp

Rượu ngon, Kitty đẹp

Con tim thật khát khao.

Đôi môi nàng hôn tôi

Say đắm và mãnh liệt

Mắt nâu nhìn háo hức

Đắm đuối đến dại người.

Nhờ một chút tinh ranh

Mà tôi thoát ra được

Tôi lấy mái tóc đẹp

Buộc lại cánh tay nàng.

Den Tag den hab ich so himmlisch verbracht

Den Tag den hab ich so himmlisch verbracht,

Den Abend verbracht ich so göttlich,

Der Wein war gut und Kitty war schön,

Und das Herz war unersättlich.

Die roten Lippen die küßten so wild,

So stürmisch, so sinneverwirrend;

Die braunen Augen schauten mich an

So zärtlich, so knisternd, so girrend.

Das hielt mich umschlungen, und nur mit List

Konnt ich entschlüpfen am Ende.

Ich hatte in ihrem eigenen Haar

Ihr festgebunden die Hände.

221.NGÀY HÔM QUA HẠNH PHÚC ĐÃ HÔN TÔI

Ngày hôm qua hạnh phúc đã hôn tôi

Hôm nay biến mất không còn dấu vết

Có lẽ tình yêu thủy chung đích thực

Trời không cho tôi giữ được lâu ngày.

Rất nhiều cô chỉ vì sự tò mò

Đã chìa những bàn tay cho tôi nắm

Rồi ngã vào vòng tay tôi âu yếm

Nhưng nhìn thấu tim liền vội bỏ đi.

Một số ra đi lặng lẽ mỉm cười

Còn số khác lại giật mình hốt hoảng

Chỉ có Kitty là khóc cay đắng

Vẻ ngậm ngùi trước khi giã từ tôi.

Das Glück, das gestern mich geküßt

Das Glück, das gestern mich geküßt,

Ist heute schon zerronnen,

Und treue Liebe hab ich nie

Auf lange Zeit gewonnen.

Die Neugier hat wohl manches Weib

In meinen Arm gezogen;

Hat sie mir mal ins Herz geschaut,

Ist sie davongeflogen.

Die eine lachte, eh sie ging,

Die andre tät erblassen;

Nur Kitty weinte bitterlich,

Bevor sie mich verlassen.

222.HẠNH PHÚC TRONG MƠ

Khi hoa hồng nở thắm

Họa mi hót vang rừng

Khi đó em hôn anh

Và ôm anh âu yếm.

Thu bẻ từng chiếc lá

Đuổi họa mi bay về

Và em cũng bay đi

Chỉ mình anh còn lại.

Những đêm dài tê tái

Liệu em có quay về?

Hay chỉ còn an ủi

Với hạnh phúc trong mơ?

Geträumtes Glück

Als die junge Rose blühte

Und die Nachtigall gesungen,

Hast du mich geherzt, geküsset,

Und mit Zärtlichkeit umschlungen.

Nun der Herbst die Ros entblättert

Und die Nachtigall vertrieben,

Bist du auch davon geflogen

Und ich bin allein geblieben.

Lang und kalt sind schon die Nächte -

Sag wie lange wirst du säumen?

Soll ich immer mich begnügen

Nur von altem Glück zu träumen?

223.CHIẾC LÁ VÀNG RUN RẨY

Chiếc lá vàng run rẩy

Ôi lá rụng lá rơi

Những gì ta yêu đấy

Sắp từ giã cõi đời.

Mặt trời chiếu trên rừng

Đã không còn sáng chói

Mùa hè đã qua gửi

Một nụ hôn cuối cùng.

Anh muốn được khóc lên

Từ cõi lòng tê tái

Bức tranh này như gợi

Giờ chia tay với em.

Anh biết rằng số kiếp

Sắp kết liễu đời ta

Anh – mùa hè đã qua

Còn em – rừng đang chết.

Das gelbe Laub erzittert

Das gelbe Laub erzittert,

Es fallen die Blätter herab.

Ach! alles was hold und lieblich

Verwelkt und sinkt ins Grab!

Die Wipfel der Bäume umflimmert

Ein schmerzlicher Sonnenschein;

Das mögen die letzten Küsse

Des scheidenden Sommers seyn.

Mir ist als müßt’ ich weinen

Aus tiefstem Herzensgrund –

Dies Bild erinnert mich wieder

An unsre Abschiedstund.

Ich mußte dich verlassen

Und wußte du stürbest bald.

Ich war der scheidende Sommer,

Du warst der kranke Wald.

224.ĐÔI MẮT TƯỞNG ĐÃ QUÊN

Đôi mắt tưởng đã quên

Từ những ngày xa vắng

Gặp lại vẫn say đắm

Bởi ánh nhìn dịu dàng.

Hôn môi em lần nữa

Tôi như được hồi sinh

Ban ngày tôi phát điên

Đêm – hạnh phúc đầy đủ.

Để ý xem trên cằm

Một hố sâu đang lớn

Thế mà năm hai tám

Mới chỉ chút con con.

Augen, die ich längst vergessen

Augen, die ich längst vergessen,

Wollen wieder mich verstricken,

Wieder bin ich wie verzaubert

Von des Mädchens sanften Blicken.

Ihre Lippen küssen wieder

Mich in jene Zeit zurücke,

Wo ich schwamm des Tags in Torheit

Und des Nachts in vollem Glücke.

Wär nur nicht die tiefe Grube

In dem Kinn, geliebtes Liebchen:

Anno achtzehnhundertzwanzig

War dort nur ein leises Grübchen.

225.THÓI KIÊU CĂNG KHẲNG ĐỊNH

Thói kiêu căng khẳng định

Em đã yêu anh rồi

Nhưng lý trí đính chính

Đấy chỉ lòng tốt thôi.

Mong muốn làm điều tốt

Cho kẻ bị coi thường

Em làm cho người khác

Hạnh phúc gấp hai lần.

Em xinh đẹp dễ thương

Dịu dàng từng ánh mắt

Lời em như tiếng nhạc

Thơm ngát như hoa hồng.

Là sao từ trời xanh

Gửi lời chào thân ái

Soi sáng con đường anh

Xua buồn đau khổ ải.

Mir redet ein die Eitelkeit

Mir redet ein die Eitelkeit,

Dass du mich heimlich liebest;

Doch kluegre Einsicht fluestert mir,

Da; du nur Grossmut uebest;

Dass du den Mann zu wuerdgen strebst,

Den andre unterschaetzen,

Da; du mir doppelt guetig bist,

Weil andre mich verletzen.

Du bist so hold, du bist so schoen,

So troestlich ist dein Kosen!

Die Worte klingen wie Musik

Und duften wie die Rosen.

Du bist mir wie ein hoher Stern,

Der mich vom Himmel gruesset,

Und meine Erdennacht erhellt,

Und all mein Leid versuesset.

226.ÁNH NẮNG BUỔI HOÀNG HÔN ĐẸP VÔ CÙNG

Ánh nắng buổi hoàng hôn đẹp vô cùng

Nhưng mắt em còn đẹp hơn thế nữa

Ánh hoàng hôn và ánh mắt rực lửa

Khơi dậy nỗi buồn giữa trái tim anh.

Ánh hoàng hôn báo hiệu ngày sắp đến

Là bóng đêm và những vết thương lòng

Sắp tới đây giữa con tim của anh

Và đôi mắt của em là biển rộng.

Es glänzt so schön die sinkende Sonne

Es glänzt so schön die sinkende Sonne,

Doch schöner ist deiner Augen Schein.

Das Abendrot und deine Augen,

Sie strahlen mir traurig ins Herz hinein.

Das Abendrot bedeutet Scheiden

Und Herzensnacht und Herzensweh.

Bald fließet zwischen meinem Herzen

Und deinen Augen die weite See.

227.EM VIẾT RẤT CHÂN THÀNH

Em viết rất chân thành

Trong bức thư vừa nhận

Rằng em sẽ yêu anh

Cho đến ngày cuối tận.

Em làm tôi lo lắng

Chắc là đang buồn đây

“Xa anh em buồn lắm

Hãy sang nước Anh ngay”.

Er ist so herzbeweglich

Er ist so herzbeweglich,

Der Brief den sie geschrieben:

Sie werde mich ewig lieben,

Ewig, unendlich, unsäglich.

Sie ennuyiere sich täglich,

Ihr sei die Brust beklommen -

»Du mußt herüberkommen

Nach England, so bald als möglich.«

=Những khúc lãng mạn (Romanzen)

228.VỀ MỘT NGƯỜI PHỤ NỮ

Họ yêu nhau chân thành

Giang hồ với lưu manh

Khi chàng thích đùa cợt

Nàng chỉ biết cười vang.

Ngày vui cũng qua nhanh

Thế rồi đến một hôm

Chàng bị giam vào ngục

Nàng bên cửa cười vang.

Chàng nhắn tin cho nàng:

“Em hãy đến với anh

Thiếu em, anh buồn lắm!”

Nàng lắc đầu cười vang.

Sáu giờ bị tử hình

Bảy giờ chàng được chôn

Tám giờ nàng đã vội

Uống rượu và cười vang.

Ein Weib

Sie hatten sich beide so herzlich lieb,

Spitzbübin war sie, er war ein Dieb.

Wenn er Schelmenstreiche machte,

Sie warf sich aufs Bett und lachte.

Der Tag verging in Freud und Lust,

Des Nachts lag sie an seiner Brust.

Als man ins Gefängnis ihn brachte,

Sie stand am Fenster und lachte.

Er ließ ihr sagen: O komm zu mir,

Ich sehne mich so sehr nach dir,

Ich rufe nach dir, ich schmachte -

Sie schüttelt' das Haupt und lachte.

Um sechse des Morgens ward er gehenkt,

Um sieben ward er ins Grab gesenkt;

Sie aber schon um achte

Trank roten Wein und lachte.

229.TÂM HỒN

Trong tay cây đèn nhỏ

Một nỗi sợ trong lòng

Tâm hồn nhìn người chồng

Của mình say sưa ngủ.

Nàng sung sướng đê mê

Khi nhìn ra vẻ đẹp

Thiên thần đôi cánh bạc

Tỉnh giấc, liền bay đi.

Hai nghìn năm ăn năn!

Lỗi lầm không thể chuộc!

Thần tình yêu trừng phạt

Bởi vì thấy trần truồng.

_________

*Nội dung bài thơ dựa theo câu chuyện “Thần tình yêu và tâm hồn” của Apuleius trong tiểu thuyết “Con lừa vàng” nhưng ở khổ thơ cuối tác giả muốn nói đến gần 2000 năm (thời Heine là 1800 năm) luân lý của Thiên Chúa giáo đã thay thế bản năng con người của thời cổ đại.

Psyche

In der Hand die kleine Lampe,

In der Brust die große Gluth,

Schleichet Psyche zu dem Lager

Wo der holde Schläfer ruht.

Sie erröthet und sie zittert

Wie sie seine Schönheit sieht –

Der enthüllte Gott der Liebe,

Er erwacht und er entflieht.

Achtzehnhundertjähr’ge Buße!

Und die Aermste stirbt beinah!

Psyche fastet und kasteyt sich,

Weil sie Amorn nackend sah.

230.THAY ĐỔI

Quay lại với mắt xanh

Quay lại với tóc vàng

Năm này tôi kết thúc

Tình yêu với tóc đen.

Tôi yêu nàng tóc vàng

Vẻ ngoan đạo, dịu dàng

Tay cầm bông hoa huệ

Em giống như nữ thần.

Thân hình em mong manh

Thân xác bé, nhưng hồn

Đầy Tình yêu, Hy vọng

Và tràn ngập Lòng tin.

Em nói em không rành

Tiếng Đức – tôi không tin

Chẳng lẽ em không đọc

Thơ Klopstock tuyệt trần?

___________

*Friedrich Gottlieb Klopstock (1724 – 1803) – nhà thơ lớn của Đức.

Wechsel

Mit Brünetten hats eine Ende!

Ich gerate dieses Jahr

Wieder in die blauen Augen,

Wieder in das blonde Haar.

Die Blondine, die ich liebe,

Ist so fromm, so sanft, so mild!

In der Hand den Liljenstengel,

Wäre sie ein Heilgenbild.

Schlanke, schwärmerische Glieder,

Wenig Fleisch, sehr viel Gemüt;

Und für Liebe, Hoffnung, Glaube

Ihre ganze Seele glüht.

Sie behauptet, sie verstünde

Gar kein Deutsch - ich glaub es nicht.

Niemals hättest du gelesen

Klopstocks himmlisches Gedicht?

231.BỎ LẠI ANH

Ngày yêu đêm tối mịt

Mùa xuân yêu mùa đông

Cuộc sống yêu cái chết

Còn em, em yêu anh!

Em yêu anh… thì ôm

Cái bóng rất khủng khiếp

Bông hoa đang héo tàn

Hồn em rồi cũng chết.

Em hãy bỏ lại anh

Yêu con bướm tưng bừng

Đang đùa vui dưới nắng

Để bất hạnh cùng anh.

Laß ab!

Der Tag ist in die Nacht verliebt,

Der Frühling in den Winter,

Das Leben verliebt in den Tod –

Und du, du liebest mich!

Du liebst mich – schon erfassen dich

Die grauenhaften Schatten,

All deine Blüthe welkt,

Und deine Seele verblutet.

Laß ab von mir, und liebe nur

Die heiteren Schmetterlinge,

Die da gaukeln im Sonnenlicht’ –

Laß ab von mir und dem Unglück.

232.PHÙ THỦY

“Chị hàng xóm của tôi

Chị có biết điều này

Phù thủy biến thành vật

Để chuyên đi hại người.

Mèo chị là vợ tôi

Tôi biết rõ điều này

Qua mùi, qua ánh mắt

Âu yếm suốt cả ngày”.

Người hàng xóm liền kêu:

“Mau, đi về nhà ngay!”

“Gâu, gâu! – con chó sủa

Con mèo kêu: “Meo, meo!”

Die Hexe

»Liebe Nachbarn, mit Vergunst!

Eine Hex, durch Zauberkunst,

Kann sich in ein Tier verwandeln,

Um die Menschen zu mißhandeln.

Eure Katz ist meine Frau;

Ich erkenne sie genau

Am Geruch, am Glanz der Augen,

Spinnen, Schnurren, Pfötchensaugen ...«

Der Nachbar und die Nachbarin,

Sie riefen: »Jürgen, nimm sie hin!«

Der Hofhund bellt: »Wau! wau!«

Die Katze schreit: »Miau!«

=(Zur Ollea)

233.ĐI LANG THANG

Nếu đàn bà bỏ bạn, thì hãy quên

Đừng tin tưởng gì ở lòng chung thủy

Mà tốt nhất là hãy lo gậy bị

Để lên đường, để cất bước lang thang.

Bạn sẽ thấy một hồ nước màu xanh

Những cây liễu cúi mình bên hồ nước

Cho điều bất hạnh của mình, hãy khóc

Một chút và sẽ thấy nhẹ lòng hơn.

Khi bạn đứng trước trùng điệp núi non

Bạn nấc lên, thấy vô cùng ái ngại

Nhưng khi bạn đã đứng trên đỉnh núi

Sẽ nghe ra tiếng kêu của đại bàng.

Và bạn giống như đại bàng ở đó

Bạn bắt đầu lại cuộc sống của mình

Bạn tự do và sẽ cảm thấy rằng

Mất mát vừa rồi là không đáng kể.

Wandere!

Wenn dich ein Weib verraten hat,

So liebe flink eine Andre;

Noch besser wär es, du ließest die Stadt -

Schnüre den Ranzen und wandre!

Du findest bald einen blauen See,

Umringt von Trauerweiden;

Hier weinst du aus dein kleines Weh

Und deine engen Leiden.

Wenn du den steilen Berg ersteigst,

Wirst du beträchtlich ächzen;

Doch wenn du den felsigen Gipfel erreichst,

Hörst du die Adler krächzen.

Dort wirst du selbst ein Adler fast,

Du bist wie neugeboren,

Du fühlst dich frei, du fühlst: du hast

Dort unten nicht viel verloren.

QUYỂN ROMANZERO (Romanzero)

234.VUA DAVID

Vị bạo chúa mỉm cười

Biết rằng sau khi chết

Quyền về tay người khác

Mọi thứ sẽ đổi thay.

Người cũng như con ngựa

Có cơ hội là làm

Và nó sẽ giật phăng

Cái ách treo trên cổ.

Khi chết, vua David

Hỏi vua Solomon:

‘Con ơi, con nhớ không

Vị tướng giỏi Gia-ốp?

Dũng cảm và gan góc

Nhưng hắn làm ta buồn

Đã từng rất nhiều năm

Mà chưa trừng trị được.

Con thông minh, đạo đức

Tin tưởng vào thánh thần

Điều này sẽ giúp con

Trừng trị tay Gia-ốp”.

___________

*Gia-ốp (Joab) – vị tướng của vua David trong Kinh Thánh.

König David

Lächelnd scheidet der Despot,

Denn er weiß, nach seinem Tod’

Wechselt Willkür nur die Hände,

Und die Knechtschaft hat kein Ende.

Armes Volk! wie Pferd’ und Farrn

Bleibt er angeschirrt am Karrn,

Und der Nacken wird gebrochen,

Der sich nicht bequemt den Jochen.

Sterbend spricht zu Salomo

König David: A propos,

Daß ich Joab dir empfehle,

Einen meiner Generäle.

Dieser tapfre General

Ist seit Jahren mir fatal,

Doch ich wagte den Verhaßten

Niemals ernstlich anzutasten.

Du, mein Sohn, bist fromm und klug,

Gottesfürchtig, stark genug,

Und es wird dir leicht gelingen,

Jenen Joab umzubringen.

235.HỌ HÀNG ARSA

Con gái của nhà vua

Thường mỗi chiều rảo bước

Xung quanh đài phun nước

Nơi dòng nước rầm rì.

Chàng nô lệ trẻ măng

Cũng đến đài phun nước

Gương mặt chàng tái nhợt

Nhìn dòng nước thì thầm.

Công chúa bước đến gần

Hỏi thăm chàng trai trẻ:

“Ngươi tên là gì vậy

Dòng tộc và quê hương?”

Tôi là Ma-hô-mét

Quê ở Y-ê -men

Arsa là họ hàng

Của người yêu là chết”.

Der Asra

Täglich ging die wunderschöne

Sultanstocher auf und nieder

Um die Abendzeit am Springbrunn,

Wo die weißen Wasser plätschern.

Täglich stand der junge Sklave

Um die Abendzeit am Springbrunn,

Wo die weißen Wasser plätschern;

Täglich ward er bleich und bleicher.

Eines Abends trat die Fürstin

Auf ihn zu mit raschen Worten:

Deinen Namen will ich wissen,

Deine Heimat, deine Sippschaft!

Und der Sklave sprach: Ich heiße

Mohamet, ich bin aus Yemmen,

Und mein Stamm sind jene Asra,

Welche sterben, wenn sie lieben.

236.HẠNH PHÚC VÀ BẤT HẠNH

Cô bé Hạnh phúc thì luôn đỏng đảnh

Không khi nào một chỗ chịu ngồi yên

Sửa mớ tóc trên trán bạn vội vàng

Khẽ hôn bạn rồi bỏ đi nhanh chóng.

Cô gái Bất hạnh, trái lại, khiêm tốn

Ôm hôn bạn bằng trái tim yêu thương

Và luôn miệng nói rằng không vội vàng

Ngồi bên giường đan áo len cho bạn.

Das Glück ist eine leichte Dirne

Das Glück ist eine leichte Dirne,

Und weilt nicht gern am selben Ort;

Sie streicht das Haar dir von der Stirne

Und küßt dich rasch und flattert fort.

Frau Unglück hat im Gegentheile

Dich liebefest an’s Herz gedrückt;

Sie sagt, sie habe keine Eile,

Setzt sich zu dir an’s Bett und strickt.